به گزارش «امید شهر» با گذشت 6 ماه از آغاز به کار مدیریت جدید شهری در پایتخت، تقریبا میتوان چشمانداز و رویکرد آینده شهرداری را از شرایط این 6 ماه پیشبینی کرد؛ انتصابات و تغییر مدیران در 3 ماه اول اتفاق افتاد و ارائه برنامهها و پیشنهادها در 3 ماه دوم. البته هنوز بخش اعظم «اقدامات» مانده که امید است پیش بینیها را دستخوش تغییر کند.
با گذشت نیمسال از مدیریت محمدعلی نجفی بر مسند شهرداری پایتخت، کانال خبری «گام سوم» نظرسنجی با موضوع «رضایتسنجی مردم از عملکرد 6 ماهه شهرداری» برگزار کرد که حاوی نکات فراوانی بود.
مقدمهای که باید خوانده شود
از جمله مفاهیم نوینی که میتوان در ارتباط با اداره شهرهای امروزی اشاره کرد، مقولهای با نام «شهر تعاملی» است. «شهر تعاملي» مفهومی مبتنی بر بررسی و سنجش دوسویه و متقابل ديدگاه‌ها و انتظارات شهروندان و مدیران شهری نسبت به یکدیگر است. این مفهوم بر این ایده استوار است که لازمه وجودِ شهروندانی خوب و قانونمدار، حضور و وجود مديراني شايسته و لايق است که زندگي شهري را برای آنان، هر چه بیشتر مطبوع و دلپذیر سازند.
از این رو مدیریت شهری در جهان امروز، نه تنها در بر دارنده مدیریت زیرساختها و خدمات شهری است، بلکه حوزه جدیدی به نام «مدیریت شهروندان» را نیز شامل میشود. بر همین اساس بایستی یکی از مهمترین مبانی مدیریت شهری نوین را، شناختِ نحوه نگرش شهروندان نسبت به ابعاد مختلف زندگی شهری دانست؛ چرا که این شناخت، نه تنها منعکس کننده انتظارات و توقعات آنهاست، بلکه میتواند در نهایت، زمینه ارتقاء فرهنگ شهروندی را نیز فراهم آورَد.
سازمان شهرداری دارای وظایف سنگینی است که به جهت وسعت شهر، این وظایف در تقسیمات کوچکتر یعنی شهرداری مناطق، سازمانها و معاونتها انجام میگیرد.
با این حجم کار و گستردگی، مديري كه توجه و اهمیت جدی و مستمر به ديدگاه‌هاي شهروندان نسبت به عملکرد خود نشان ندهد، در نهایت خود را در برابر شهروندانش مسئول و پاسخگو نمیداند.
توجه به میزان رضایت و یا نارضایتی شهروندان، در نهایت می تواند ضمن کاهش حجم نارضايتي عمومي، زمينه‌هاي «قانون‌گريزي» در جامعه را نیز كاهش دهد. چرا که سازمان شهرداری هزينه‌هاي گزافي را بابت قانون‌گريزي شهروندان پرداخت مي‌كند!
بیشک دريافت نظرات شهروندان و تكيه بر خِردجمعي، زمينه را براي مشاركت مدني آنان در فرآيندهاي اجتماعي، هموار میکند و هزينه اداره شهر را كاهش مي‌دهد. نمونه آن را ماه گذشته در عدم مشارکت مردم در برفروبی از درختان و معابر شهر دیدیم.
نظرسنجی اخیر که در شبکههای مجازی انجام شد، میتوانست با دستهبندی شاخصهای رضایتمندی (یعنی «اهمیت اقدامات» و «ارزیابی عملکردها» و سنجش این دو با هم) و نیز با طرح سئوالاتی اینچنین، جزئیتر و علمیتر انجام شود:
1. میزان اهمیت فعالیت های «معاونت اجتماعی و فرهنگی» و ارزیابی عملکرد آن؟
2. میزان اهمیت خدمات «معاونت حمل و نقل و ترافیک» و ارزیابی عملکرد آن؟
3. میزان اهمیت خدمات «معاونت فنی و عمرانی» و ارزیابی عملکرد آن؟
4. میزان اهمیت خدمات «معاونت خدمات شهری» و ارزیابی عملکرد آن؟
6. و...
شاید محدودیتهای فضای مجازی مانع از اجرای چنین نظرسنجی شود. اما بهرحال، مهمترین چیزی که از نتیجه چنین نظرسنجی کلی، میتوان استنباط کرد، «میزان پذیرش» و تا حدودی «اعتماد» شهروندان نسبت به مدیریت جدید شهری است. به عبارت سادهتر، نتایج این نظرسنجی شاید نشان دهد که شهروندان چقدر تیم جدید را پذیرفتهاند.
نتایج نظرسنجی
در نظرسنجی کانال خبری «گام سوم» که این سئوال: « با توجه به گذشت ۶ ماه از انتخاب آقای دکتر محمدعلی نجفی بعنوان شهردار تهران، آیا از عملکرد ایشان و تیم مدیریتی وی در مدیریت شهری رضایت دارید؟» از میان کاربران گروههای مجازی شهری و اجتماعی پرسیده شد، در مجموع، 7.432 نفر شرکت کردند که از این تعداد، 75 درصد (5574 نفر) گزینه «خیر» و 25 درصد (1858 نفر) گزینه «بله» را انتخاب کردند. بعبارتی، 75 درصد پاسخگویان، از عملکرد 6 ماهه نخست شهردار و تیم جدیدش رضایت ندارند.
برخی از نکاتی که میتوان از نتیجه این نظرسنجی به دست آورد:
1- مدیریت شهری جدید حاصل «بیسابقهترین حضور مردم» در انتخابات همین امسال بود. پس باید بررسی شود که چرا تنها با گذشت 6ماه اینقدر دچار ریزش محبوبیت شده است؟ اگر آقای شهردار همچنان تصور میکند تیم ارتباطات و اطلاعرسانیاش بهترین تیم ممکن است، پس باید آنها این قدرت تحلیل را داشته و به ایشان منتقل کنند.
2- «شعارها»، «انتصابات» و «برنامهها»؛ معمولا مدیران جدید در نیمسال نخست مدیریتشان این 3 را بسیار محتاطانه دنبال میکنند. چرا که «شعارها» موجب حمایت مردم، «انتصابات» موجب حمایت جریانها و گروهها و «برنامهها» موجب حمایت مردم، جریانها و متخصصان میشود. با توجه به این که این نظرسنجی هم در بین مردم و هم در بین گروههای تخصصی و سیاسی حامی جریانِ پیروز انجام شد، میتوان به راحتی نتیجه گرفت که مدیریت شهری جدید تنها پس از گذشت 6 ماه، تا حدود زیادی پشتیبانی مردم، متخصصان و گروهها را بطور همزمان از دست داده است و حالا به جای «حفظ» و تداوم محبوبیت، باید به فکر «بازیابی» آن باشد که کار بسیار سختتری است.
3- از دست رفتن «امید به اصلاح»، کار را برای مدیریت شهری سختتر و برای کارشکنیها آسانتر می کند. امید را با شعار روی بیلبوردها نمیتوان به شهر و شهروندان تزریق کرد. آنچه که مردم را با این شدت ترغیب به انتخاب گزینه «نارضایتی» میکند عدم ترسیم آینده روشن برای شهر است. اگر مدیریت شهری همچنان میخواهد به همین روش پیش برود، مطمئنا بر خیل ناراضیان افزوده و از رضایتمندان کاسته خواهد شد. اما با کمی تغییر رویکرد و به کار گرفتن نیروها و توان فکری نهفته در همان آرای بسیار بالا، میتواند هم خود و هم شهر را نجات دهد.
4- پایتخت کشور به جهت درگیری با مسائل و مشکلات خاص خود، «ناراضی» بسیار دارد؛ پس نمیتوان برنامههای آینده شهر را بر پایه خواستههای متنوع ناراضیان بنا کرد اما قطعا و قطعا «موفقیت» برنامهها به کاهش ناراضیان و اساسا «میزان رضایتمندی» بستگی دارد.
5- «فساد»؛ آنچه که مردم از دوره جدید در ذهن دارند تداوم فساد و در بخش هایی، افزایش آن است. در دوره قبل اقدامات کالبدی فراوانی انجام شد: از گسترش انواع بزرگراهها تا پلها، پردیسها، شهرکها، خطوط مترو، بی آرتی، فضاهای تفریحی و ورزشی، پذیرش بیسابقه دستفروشان در اوج تحریمها و اوضاع نابسامان اقتصادی کشور. با اینکه متخصصان اجرای بسیاری از پروژهها را مناسب شهر نمیدیدند و هشدارهای جدی میدادند اما به نوعی همان متخصصان هم درگیر پروژهها میشدند. مردم هم اصلاح و تغییر را در اندکزمانی درک میکردند. اما در دوره جدید که با شعار «انسانگرایی» بر سر کار آمد دقیقا به خصوصیات رضایتمندی شهروندان کمترین توجه شده است. یکی از نمونههای بارز آن، بی توجهی به آرا و خواستههای مردم در انتخابات اخیر و بیتوجهی به حساسیت افکار عمومی در مورد به کارگیری ناشایستهها، چند شغلهها و آقازادهها یا به اصطلاح جدید، «ژن خوب»ها بود. عصبانیت مردم از این موضوعات را به راحتی میتوان در عدم مشارکت در برفروبی اخیر دید.
